Program Czyste Powietrze - co się zmieniło w 2021 r.?

Realizacja programu Czyste Powietrze to jedno z priorytetowych działań rządu, które ma poprawić efektywność wykorzystania energii w sektorze budownictwa jednorodzinnego i jednocześnie ograniczyć emisję pyłów oraz CO₂ w Polsce. Program ten polega na udzielaniu na określonych zasadach wsparcia finansowego osobom, które podejmują się modernizacji termicznej budynku. Pierwsza wersja Programu weszła w życie pod koniec 2018 roku i obowiązywała do połowy maja roku 2020. Chcąc uprościć zasady i procedury udzielania wsparcia, rząd wprowadził znaczące modyfikacje Programu, dotyczące między innymi definicji beneficjenta i form wsparcia oraz zakresu i wysokości dofinansowania.

Nowa definicja beneficjenta Programu

W poprzedniej wersji Programu rząd udzielał wsparcia finansowego w formie dotacji i pożyczek na preferencyjnych zasadach osobom fizycznym modernizującym termicznie budynek jednorodzinny będący ich własnością. O dofinansowanie swojego przedsięwzięcia termomodernizacyjnego mogli ubiegać się zarówno właściciele i współwłaściciele budynków już istniejących (wystarczyło oddanie do użytkowania), jak i ci, którzy rozpoczynali budowę, o ile byli właścicielami bądź współwłaścicielami nieruchomości, na której miał powstać budynek (wystarczyło pozwolenie na budowę). Współwłaściciele nieruchomości, na której budynek dopiero był budowany, musieli spełnić jeszcze jeden warunek. Mogli oni ubiegać się o dofinansowanie z Programu tylko wtedy, gdy zgodziły się na to wszystkie osoby mające w tej nieruchomości udziały.

Obecnie program skierowany jest do właścicieli i współwłaścicieli istniejących budynków jednorodzinnych (wystarczy pozwolenie na użytkowanie) oraz wydzielonych w nich lokali mieszkaniowych z wyodrębnioną księgą wieczystą. Wszyscy współwłaściciele mogą ubiegać się o wsparcie z Programu tylko wtedy, gdy pozostałe osoby mające udziały w budynku bądź lokalu mieszkaniowym wyrażą na to zgodę. Jeżeli zatem dom jest współwłasnością małżonków, ten z nich, który składa wniosek o dofinansowanie, musi złożyć też stosowne oświadczenie współmałżonka.

Tylko dotacje

Do połowy maja ubiegłego roku osoby modernizujące termicznie budynek jednorodzinny mogły ubiegać się o dotację i pożyczkę na preferencyjnych zasadach. Maksymalna wysokość dotacji wynosiła 53 tys. na każde przedsięwzięcie termomodernizacyjne. Wysokość pożyczki zależała zaś od tego, jakie materiały, urządzenia i usługi osoba zakupiła bądź zamierza zakupić w związku z termomodernizacją. Aby w ogóle zostały one uwzględnione, musiały znajdować się na specjalnym wykazie określonym w rozporządzeniu Ministra Inwestycji i Rozwoju. Na każde z nich wyznaczone były limity kosztów branych pod uwagę.

Pożyczek w zmienionej formule Programu już się nie udziela. Otrzymać można wyłącznie dotację:

• związaną z wydatkami na zakup określonych materiałów i usług dotyczących przedsięwzięcia termomodernizacyjnego;

• na spłatę części kredytu zaciągniętego w banku, przeznaczonego na realizację termomodernizacji w określonym zakresie (ta opcja ma być wprowadzona w terminie późniejszym).

Wysokość dofinansowania

Jak już wspominano powyżej maksymalna kwota dotacji w ramach poprzedniej formuły Programu, wynosiła 53 tys. na każde przedsięwzięcie termomodernizacyjne. Ustalając zaś konkretną jej wysokość dla konkretnej osoby, uwzględniano poniesione koszty (kwalifikowane według wykazu ze wspomnianego rozporządzenia), dochód w przeliczeniu na każdego członka gospodarstwa domowego na miesiąc oraz możliwość skorzystania z podatkowej ulgi termomodernizacyjnej. Na wyższe dofinansowanie mogły liczyć osoby z najniższymi dochodami, czyli nieprzekraczającymi 600 zł/osobę/miesiąc. Wysokość dotacji mogła wynosić nawet 90% kosztów kwalifikowanych (zgodnych z wykazem z rozporządzenia). Gdy dochód był wyższy, wysokość dofinansowania zależała również od możliwości skorzystania z ulgi podatkowej i wynosiła do 30%, jeżeli wnioskujący o dotację nie mógł skorzystać z ulgi podatkowej na termomodernizację. Jeżeli z ulgi tej skorzystać mógł, wysokość dotacji wynosiła maksymalnie:

• 18%, gdy jego dochody roczne nie były wyższe niż 85.528 zł;

• 15%, gdy jego dochody roczne mieściły się w przedziale od 85.529 do 125.528 zł.

Teraz beneficjentów Programu podzielono na dwie grupy uprawnione do dofinansowania:

1. podstawowego (grupa pierwsza), gdy dochód właściciela budynku jednorodzinnego bądź wydzielonego lokalu mieszkaniowego nie przekracza 100 tys. rocznie (ze wszystkich źródeł utrzymania łącznie) i nie przelicza się go na każdą osobę pozostającą z nim jednym gospodarstwie domowym;

2. podwyższonego (grupa druga), gdy dochód w danym gospodarstwie domowym wynosi nie więcej niż 1.400 zł/osobę/miesiąc albo 1.960 zł, jeżeli jest to gospodarstwo jednoosobowe.

Maksymalna kwota dotacji zależy od rodzaju i zakresu realizowanego przedsięwzięcia termomodernizacyjnego, które jasno określono Programie i wynosi ona:

• 30 tys. dla grupy pierwszej – taką dotację można otrzymać tylko wtedy, gdy termomodernizacja uwzględnia wymianę nieefektywnego kotła na paliwo stałe na pompę ciepła do celów grzewczych bądź przygotowania ciepłej wody użytkowej i do tego montuje się instalację fotowoltaiczną;

• 37 tys. dla grupy drugiej – gdy termomodernizacja obejmuje wymianę nieefektywnego kotła na paliwo stałe na nowoczesne urządzenie grzewcze albo kotłownię gazową i jednocześnie montuje się instalację fotowoltaiczną.

Na dofinansowanie termomodernizacji, która obejmuje wyłącznie wykonanie docieplenia budynku, wymianę okien i drzwi czy montaż kolektorów słonecznych (tzw. solarów) beneficjenci z grupy pierwszej mogą uzyskać maksymalnie 10 tys. zł, z grupy drugiej zaś – 15 tys. zł.

Wniosek o dotację na termomodernizację składa się do właściwego dla modernizowanego budynku Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Wniosek o dotację na częściową spłatę kredytu składa się do banku wraz z wnioskiem o przyznanie kredytu na termomodernizację.

Kwalifikacja kosztów

Wydatków na termomodernizację nie kwalifikuje się już w oparciu o wykaz z rozporządzenia Ministra Inwestycji i Rozwoju. Podstawą uznania ich za koszt kwalifikowany jest Załącznik nr 2 i nr 2a do Programu w obecnej formule. Podstawą uznania ich za koszt kwalifikowany jest Załącznik nr 2 (grupa pierwsza) i nr 2a (grupa druga) do Programu. Określone zostały w nich maksymalne kwoty dofinansowania na poszczególne wydatki oraz wymagania techniczne, jakie muszą one spełniać.

Aby osobom planującym termomodernizację ułatwić wybór odpowiedniego urządzenia i materiałów, a urzędnikom weryfikację wniosków, powstał ZUM. To internetowa baza urządzeń i materiałów spełniających wymagania Programu. Do zamieszczenia w ZUM zgłaszają je producenci bądź autoryzowani dystrybutorzy. Pojawiają się w niej dopiero po pomyślnym przejściu weryfikacji. Baza ma wyłącznie charakter informacyjny (nie jest reklamą ani rankingiem) i będzie aktualizowana do końca trwania Programu, tj. 2029 roku. Niektóre WFOŚG w swoich regulaminach udzielania wsparcia z Programu zaliczenie wydatków na dane urządzenie czy materiały do kosztów kwalifikowanych uzależniają od tego, czy znajdują się one w ZUM.

EA